Περιοδοντολογία ονομάζεται ο τομέας της οδοντιατρικής που ασχολείται με τις παθήσεις των ιστών που περιβάλλουν το δόντι, δηλαδή τα ούλα και το οστό. Οι συχνότερες καταστάσεις είναι η ουλίτιδα, η περιοδοντίτιδα και οι υφιζήσεις των ούλων.
Αιτία της δημιουργίας ουλίτιδας και περιοδοντίτιδας είναι η μικροβιακή πλάκα, η οποία είναι μία κολλώδης, σχεδόν αόρατη μεμβράνη, που σχηματίζεται στην επιφάνεια των δοντιών σε καθημερινή βάση. Με την βοήθεια του σάλιου η μικροβιακή πλάκα σκληραίνει (ενασβεστιώνεται) και μετατρέπεται σε τρυγία (τη γνωστή πέτρα).
Όσο η τρυγία συσσωρεύεται σε συνδυασμό με φτωχή στοματική υγιεινή συγκρατεί περισσότερα μικρόβια, που προκαλούν φλεγμονή των ούλων σαν αποτέλεσμα της επίδρασης των βλαβερών ουσιών, που παράγονται από αυτά.
Η ουλίτιδα είναι μία επιφανειακή φλεγμονή των ούλων με κύριο χαρακτηριστικό την αιμορραγία, με τα ούλα να δείχνουν κόκκινα, διογκωμένα και αιμορραγικά.
Η περιοδοντίτιδα είναι χρόνια φλεγμονή όλων των ιστών του περιοδοντίου (ούλων και οστού που στηρίζει τα δόντια) και προχωρημένο στάδιο της ουλίτιδας που έμεινε αθεράπευτη. Στην περιοδοντίτιδα οι ίνες των ούλων και του περιοδοντίου καταστρέφονται, το οστούν απορροφάται και τα ούλα αποκολλούνται από το δόντι. Όπως η καταστροφή του οστού προχωρεί, τα δόντια αλλάζουν θέση, συχνά δημιουργούνται αποστήματα και τελικά τα δόντια χάνονται.
Η περιοδοντίτιδα και γενικότερα οι παθήσεις των ούλων είναι «ύπουλες», καθώς λόγω της χρόνιας φύσης των νόσων δεν εμφανίζονται οξεία συμπτώματα (πόνος και οίδημα) και έτσι τις περισσότερες φορές η διάγνωση είναι τυχαία και γίνεται κατά την προσέλευση του ασθενή στο ιατρείο για κάποιον άλλο λόγο. Επίσης το κάπνισμα, που είναι πολύ διαδεδομένο στη χώρα μας, συντελεί στην απόκρυψη συμπτωμάτων όπως η αιμορραγία των ούλων, η οποία θα αποτελούσε να ωθήσει κάποιον σε αναζήτηση θεραπείας.
Κύριοι παράγοντες κινδύνου δημιουργίας και εξέλιξης της περιοδοντικής νόσου είναι:
Στα αρχικά στάδια της νόσου, η θεραπεία εκτός από τη διδασκαλία της στοματικής υγιεινής και την αποτρύγωση περιλαμβάνει κυρίως απόξεση κάτω από τα ούλα. Ειδικά εργαλεία χρησιμοποιούνται από τον οδοντίατρο – περιοδοντολόγο για την απομάκρυνση της πλάκας, της τρυγίας και των ιστών που φλεγμαίνουν στους θυλάκους γύρω από το δόντι. Έτσι απομακρύνονται οι αποικίες μικροβίων και τα μηχανικά και χημικά ερεθίσματα που προκαλούν φλεγμονή. Σε προχωρημένες βλάβες πολλές φορές απαιτείται η χειρουργική θεραπεία.
Επιπρόσθετα, σημαντικό κομμάτι της Περιοδοντολογίας αποτελεί και η χειρουργική πλαστική και μικροχειρουργική των ούλων σε περιπτώσεις που δημιουργούνται αισθητικά προβλήματα στο χαμόγελο και την καθημερινή επικοινωνία του ατόμου.
Το σύγχρονο πρωτόκολλο αντιμετώπισης των περιοδοντικών νόσων βασίζεται σε τεχνικές συντηρητικής μη χειρουργικής περιοδοντικής θεραπείας , η οποία είναι ανώδυνη για τον ασθενή , αλλά και σε τεχνικές μικροχειρουργικής του περιοδοντίου σε σοβαρότερα περιστατικά. Το σημαντικότερο για τη διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος είναι ο τακτικός επανέλεγχος στον οδοντίατρο και ο επαναληπτικός καθαρισμός ανάλογα με την βαρύτητα του κάθε περιστατκού.
Η περιοδοντολογία ασχολείται επίσης, με αισθητικές επιδιορθώσεις όπως η κάλυψη ρίζας, αισθητική χειρουργική επιμήκυνση μύλης για την θεραπεία ουλικού χαμόγελου και η εκτομή χαλινού.